Intellectuele handicap verwijst naar een aanzienlijk lager dan gemiddeld niveau van algemeen cognitief functioneren, gepaard gaande met een verminderd vermogen om zich aan te passen aan de dagelijkse eisen van de sociale omgeving. Het doet zich voor tijdens de ontwikkelingsperiode, voor de leeftijd van 18 jaar. De termen "mentale handicap" en "mentale retardatie" worden ook gebruikt om een verstandelijke handicap aan te duiden.

Een beduidend lager dan gemiddeld niveau van algemeen cognitief functioneren bij een persoon betekent dat de geteste intellectuele vermogens tekortschieten in vergelijking met die van de meerderheid van de personen van dezelfde leeftijd en cultuur. Intellectuele vaardigheden zijn het begrijpen, analyseren van aangetroffen situaties, integreren, interpreteren en opslaan van informatie, die generalisatie, het hanteren van abstracte concepten, synthese, overdracht van het geleerde, memoriseren... mogelijk maken. Deze vaardigheden zijn nodig om te kunnen lezen, schrijven, rekenen, oriënteren, problemen oplossen... Afhankelijk van de aangetaste vaardigheden en de mate waarin deze zijn aangetast, zal het voor een persoon in het dagelijkse leven onmogelijk of moeilijk zijn om spontaan met geld om te gaan, zich te verplaatsen, laat staan aankopen te doen, zich bewust te zijn van gevaren, zijn mening te geven, keuzes te maken, enz. zonder dat hij iets leert en zonder tussenkomst van een derde.